Επειδή ο φίλος George3V ανέφερε την έννοια της επιστημονικής απόδειξης, θα ήθελα να αναφέρω ότι αυτή δεν υφίσταται στην ιατρική, τουλάχιστον με τον τρόπο που ορίζεται και υφίσταται στις βασικές θετικές επιστήμες, στα μαθηματικά και τη φυσική.
Στα μαθηματικά, κάθε επί μέρους μαθηματική θεωρία βασίζεται σε ένα σύνολο αξιωμάτων (αλήθειες προφανείς, που δεχόμαστε χωρίς να μπορούμε να τις αποδείξουμε) και πάνω σε αυτά, «πατάνε» θεωρήματα, τα οποία προκύπτουν από τα αξιώματα με βάση τη μέθοδο της μαθηματικής απόδειξης και από αυτά, με την ίδια πάλι μέθοδο, προκύπτουν άλλα θεωρήματα κ.ο.κ. Μη μαθηματική απόδειξη δεν νοείται στα μαθηματικά.
Στη Φυσική όμως, αν και υπάρχουν πλήθος από νόμοι (θεωρήματα) που αποδεικνύονται μαθηματικά με βάση άλλους, θεμελιώδεις νόμους (τα αντίστοιχα «αξιώματα» των μαθηματικών δηλαδή), υπάρχουν και νόμοι που αποδεικνύονται πειραματικά (μεταξύ αυτών και οι θεμελιώδεις νόμοι, δηλαδή τα «αξιώματα»). Π.χ. στη Νευτώνεια Μηχανική, ο Νόμος της Παγκόσμιας Έλξης αποδεικνύεται πειραματικά (δεν εξετάζω εδώ τη Θεωρία της Σχετικότητας και τις αλλαγές που έφερε στα θεμέλια της Νευτώνειας Μηχανικής).
Για να έχει όμως ισχύ ένας πειραματικά αποδεδειγμένος νόμος της Φυσικής, πρέπει το πείραμα να μπορεί να αναπαραχθεί ανά πάσα στιγμή και να δίνει μονίμως το ίδιο αποτέλεσμα (αγνοούμε τα σφάλματα στις τελικές μετρήσεις που ούτως ή άλλως είναι αναπόφευκτα). Ένα, δύο, δέκα ή είκοσι μεμονωμένα πειράματα δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν την ισχύ ενός νόμου.
Συγνώμη για αυτό το μεγάλο πρόλογο, αλλά ήταν αναγκαίος για να μπορέσουμε να κάνουμε τη σύγκριση με την ιατρική, η οποία είναι και το θέμα μας. Εδώ πειραματική και μαθηματική απόδειξη πάνε στράφι, γιατί πολύ απλά η ιατρική επιστήμη δεν είναι θετική (με την έννοια της ακρίβειας – στα αγγλικά: exact science). Αντ’ αυτού, η ιατρική είναι περισσότερο αυτό που λέμε «συμπτωματολογία». Σαφώς και χρησιμοποιεί ως βάση τη Φυσική, τη Χημεία και τη Βιολογία, αλλά είναι τόσοι πολλοί οι παράγοντες που αλληλοσυνδέονται και αλληλοεπηρεάζονται σε έναν ανθρώπινο οργανισμό, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πρακτικά αδύνατο να απομονώσεις έναν-δύο από αυτούς και να τους μελετήσεις ξέχωρα από τους άλλους. Η Στατιστική επιστήμη προσφέρει εργαλεία για τη μελέτη της συσχέτισης των διαφόρων παραγόντων μεταξύ τους, αλλά όταν οι παράγοντες αυτοί είναι πολλοί, τότε είναι δύσκολο να κάνεις factor-out ορισμένους από αυτούς και η μπάλα χάνεται και είναι δύσκολο να βγάλει κανείς ασφαλή συμπεράσματα. Τρανό παράδειγμα, όπως όλοι στο φόρουμ γνωρίζουμε, η… Ανδρογενής Αλωπεκία.
Επίσης, στην Ιατρική, ακριβώς λόγω αυτής της χαώδους πολυπλοκότητας, έχουμε το φαινόμενο μεγάλες ανακαλύψεις να γίνονται εντελώς τυχαία. Στην ΑΑ, τόσο η μινοξιδίλη όσο και η φιναστερίδη ανακαλύφθηκαν ότι καταπολεμούν την φαλάκρα ως… παρενέργεια των δράσεων για τις οποίες αρχικά σχεδιάστηκαν (η μεν μινοξιδίλη ως αντιυπερτασικό, η δε φιναστερίδη ως φάρμακο για τον προστάτη). Ακόμα και η πρωτεΐνη FGF9 για την οποία πρωτοέκανε λόγο η ομάδα Κωτσαρέλη, τυχαία ανακαλύφθηκε ότι καταπολεμά τη φαλάκρα, και μάλιστα στα συνήθη πειραματόζωα, τα ποντίκια.
Τα παραπάνω αφορούν τις
αντικειμενικές δυσκολίες και μόνο που ενυπάρχουν στην ιατρική επιστήμη. Ας μιλήσουμε τώρα για τις
υποκειμενικές. Εδώ έχει να πέσει πολύ κράξιμο. Δεν συζητώ για τα ελληνικά πανεπιστήμια ιατρικής που οι φοιτητές λόγω του απαρχαιωμένου εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι αναγκασμένοι να μαθαίνουν απέξω τόμους ολόκληρους, πολλές φορές στην καθαρεύουσα, χωρίς να καταλαβαίνουν Χριστό από αυτά που διαβάζουν (φυσικά, στη Στατιστική είναι που δεν αφομοιώνουν απολύτως τίποτα και δεν μαθαίνουν να τη χρησιμοποιούν ορθολογικά στο πεδίο τους παρά την παπαγαλίζουν κι αυτή, σαν ένα από όλα τα άλλα μαθήματα της σχολής). Και στα ξένα πανεπιστήμια όμως, τα οποία είναι σαφώς πιο οργανωμένα και με πιο σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας και εξετάσεων, οι υποκειμενικές δυσκολίες δεν εκλείπουν. Πόσοι επιστήμονες παράγουν πρωτογενή γνώση και δεν ανακυκλώνουν σε μαζικά papers την ήδη υπάρχουσα; Πόσοι επιστήμονες σκέφτονται out of the box και αμφισβητούν την κατεστημένη –και πολλές φορές απαρχαιωμένη– γνώση; Πόσοι επιστήμονες ακολουθούν παρθένους πλην όμως ελπιδοφόρους κλάδους κόντρα στη διαφαινόμενη υπό αυτές τις συνθήκες έλλειψη προοπτικής χρηματοδότησης; Πόσοι επιστήμονες δεν κατευθύνουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους με τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίζουν διαρκώς χρηματοδότηση από κράτη και εταιρίες; Πόσοι επιστήμονες τολμούν να δημοσιεύσουν έρευνες που να αμφισβητούν τα προϊόντα πολυεθνικών-κολοσσών στο χώρο του φαρμάκου και αλλού; Πόσοι επιστήμονες διαλέγουν τα test subjects τους αντικειμενικά και με σοβαρά κριτήρια αντιπροσωπευτικότητας; Πόσοι επιστήμονες είναι αντικειμενικοί στα συμπεράσματα που βγάζουν ώστε να είναι πιασάρικες οι έρευνές τους και να πουλήσουν μούρη ή να κάνουν P.R. σε συνέδρια; Απάντηση: ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ. Οι λίγες φωτεινές εξαιρέσεις που υπάρχουν είναι συνήθως και αυτοί που κάνουν τις μεγάλες ανακαλύψεις, και αφού αυτές παγιωθούν και αναγνωριστούν, το βραδυκίνητο διεθνές ακαδημαϊκό κατεστημένο τρέχει σύσσωμο πίσω τους να τους αντιγράψει και να εφαρμόζει την γνωστή μίζερη τακτική της μαζικής παραγωγής papers με «ξένα κόλλυβα».
Και για να έρθουμε στην ΑΑ γιατί πάλι ξεφύγαμε, δεν κάνει σε κανέναν εντύπωση ότι η αξιοπρεπής, όπως εκτιμώ, έρευνα της ρουμάνικης εταιρείας DNC-Laboratories για τη νανοξιδίλη δεν βρήκε ΠΟΥΘΕΝΑ φιλοξενία και υπάρχει μόνο στο dropbox url της εταιρείας ενώ σε έγκυρα ιατρικά περιοδικά βρίσκουν χώρο να δημοσιευτούν έρευνες της πλάκας όπως ότι
"Οι Motorhead προκαλούν εγκεφαλική αιμορραγία" που είδα σήμερα και μου ‘φυγαν τα άντερα από τα γέλια;
Και για να κλείσω αναφερόμενος στο δαφνέλαιο, που είναι και το θέμα αυτού του thread, ποιος επιστήμονας δερματολόγος θα κάτσει να φτιάξει ένα test subject group που θα το υποχρεώσει να βάζει δαφνέλαιο 3 φορές την εβδομάδα, 2 ώρες κάθε φορά με μια πετσέτα γύρω από το κεφάλι, επί 6 μήνες-1 χρόνο, για να διαπιστώσει τα αποτελέσματά του; Δαφνέλαιο; Δεν είναι πιασάρικο, θα σου πει. Πώς θα κάνω εγώ τις P.R. μου με εταιρείες και ξένους συναδέλφους στο συνέδριο με το δαφνέλαιο;
Προσωπικά γνωρίζω δύο άτομα που στα early 20s τους είχαν αρχίσει να «αδειάζουν» αλλά βάζανε επιμελώς δαφνέλαιο και τώρα, στα mid 40s τους, είναι πυκνοί σαν θάμνοι. Δύο άτομα δεν αποτελούν επαρκές δείγμα, σαφέστατα. Έχω όμως ακούσει από άλλους για άλλους το ίδιο. Με βάση λοιπόν τις εντελώς υποκειμενικές μαρτυρίες, τόσο τη δική μου όσο και των άλλων, και τη γενικότερη φήμη του δαφνέλαιου ως αποτελεσματικό έλαιο κατά της φαλάκρας, το δοκιμάζω κι εγώ και ό,τι βγει. Δεν έχω να χάσω τίποτα παρά μόνο μερικά ψωροευρώ.
