Όταν τα φάρμακα ωφελούν κατά λάθος
Υπολογίζεται ότι στις πιο αναπτυγμένες χώρες το 3-5% των εισαγωγών στα νοσοκομεία οφείλεται σε ανεπιθύμητη δράση φαρμάκων -και μιλάμε για φάρμακα που χορηγήθηκαν με ιατρική συνταγή. Μόνο στις ΗΠΑ περισσότερα από 300.000 άτομα κάθε χρόνο καταλήγουν στο νοσοκομείο επειδή κάποιο φάρμακο χειροτέρεψε αντί να βελτιώσει την κατάστασή τους. Απ' αυτά, τα 1.200 (0,4%) παρουσιάζουν τόσο έντονη επιδείνωση ώστε κινδυνεύει η ίδια τους η ζωή. Μερικές φορές όμως οι απρόβλεπτες συνέπειες ενός φαρμάκου δεν είναι καθόλου επιβλαβείς. Αντίθετα, είναι θετικές και ωφέλιμες σε κάτι εντελώς άσχετο με τον αρχικό στόχο. Η παρατήρηση τέτοιων κατά λάθος θετικών επιδράσεων επέτρεψε πολλές φορές στη φαρμακολογία να προοδεύσει, ανακαλύπτοντας νέες θεραπευτικές δράσεις. Να μερικά ενδιαφέροντα παραδείγματα.
Προστάτης ή τριχόπτωση;
Σχεδόν οι μισοί άντρες αρχίζουν μετά τα πενήντα να υποφέρουν απ' αυτή την ενοχλητική διόγκωση του αδένα που ονομάζεται προστάτης. Ένοχο είναι ένα ένζυμο (η 5 α-αναγωγάση) το οποίο μετατρέπει την αντρική ορμόνη τεστοστερόνη σε μια άλλη ισχυρότερη, τη διυδροτεστοστερόνη. Όταν παίρνει αυτή τη μορφή η τεστοστερόνη διογκώνει τον ιστό του προστάτη, εκτός κι αν αυτό προληφθεί με τη χρήση κάποιας άλλης ουσίας. Αυτή η ουσία δεν είναι άλλη από τη φιναστερίδη, η οποία όμως έχει μια περίεργη παρενέργεια: εμποδίζει την τριχόπτωση. Πράγματι η διυδροτεστοστερόνη επιταχύνει το πέρασμα των τριχών στο τελογενές στάδιο, δηλαδή στο θάνατό τους. Σήμερα η φιναστερίδη έχει δύο εφαρμογές. Σε υψηλή δοσολογία (5 mg) αντιμετωπίζει τη διόγκωση του προστάτη, ενώ σε χαμηλότερη (1 mg) χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της τριχόπτωσης. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Πριν από αρκετά χρόνια παρατηρήθηκε ότι σε μερικούς υπερτασικούς ασθενείς που ακολουθούσαν αγωγή με μια ουσία που ονομαζόταν μινοξιδίλη τα μαλλιά τους αναζωογονούνταν. Σήμερα η μινοξιδίλη χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της φαλάκρας.
Στύση κατά λάθος
Ακριβώς αντίθετη είναι η περίπτωση της σιλδεναφίλης, γνωστότερης ως Viagra, η οποία αρχικά προοριζόταν για τη θεραπεία της στηθάγχης, καρδιακής πάθησης. Πολύ σύντομα οι ασθενείς στους οποίους χορηγούνταν πειραματικά άρχισαν να "παραπονιούνται" για παρατεταμένες στύσεις και αυξημένη ερωτική διέγερση, γεγονός που προκάλεσε το ενδιαφέρον των ερευνητών. Αυτοί δε δίστασαν να στρέψουν την προσοχή τους προς αυτή την πιο ελκυστική κατεύθυνση. Σήμερα πλέον μελετούν τις επιδράσεις του και στις γυναίκες.
Και κατά των εμφραγμάτων
Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ -η γνωστή ασπιρίνη- είναι το πιο διαδεδομένο αναλγητικό και αντιπυρετικό. Μόνο στις ΗΠΑ καταναλώνονται δέκα με είκοσι τόνοι το χρόνο. Η δραστικότητά της οφείλεται στην ικανότητά της να αναστέλει τη δράση των ενζύμων που ονομάζονται κυκλοοξυγενάσες, οι οποίες παράγουν ουσίες που προκαλούν πόνο, πυρετό και φλεγμονές. Όμως η ασπιρίνη μειώνει και την ικανότητα συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων -των κυττάρων που σταματούν το αίμα στις πληγές-, κάνοντάς μας να αιμορραγούμε περισσότερο. Χάρη σ' αυτή την ιδιότητά της χρησιμοποιείται σήμερα ως φάρμακο (σε χαμηλή δοσολογία) για την πρόληψη εμφραγμάτων και εγκεφαλικών, ασθενειών που προκαλούνται από το σχηματισμό
θρόμβων στο αίμα.
Αντιλεπρικό κατευναστικό
Το 1957 κυκλοφόρησε ένα κατευναστικό και αντιεμετικό, το Contergan, που είχε μια τρομερά ανεπιθύμητη παρενέργεια στις εγκύους: σταματούσε την ανάπτυξη του εμβρύου προκαλώντας διάφορες δυσμορφίες στο παιδί. Αυτό που έκανε ήταν να εμποδίζει την δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων κυρίως στα άκρα του σώματος. Ακριβώς όμως αυτή η ιδιότητα της θαλιδομίδης -δραστικής ουσίας του Contergan- την κάνει σήμερα χρήσιμη στην καταπολέμηση των χαρακτηριστικών πληγών της λέπρας. Στο άμεσο μέλλον ίσως χρησιμοποιηθεί και ενάντια στον καρκίνο.
Σκωληκοκτόνο;
Η πιπεραζίνη, ένα φάρμακο που αρχικά μελετήθηκε για τη θεραπεία της κατάθλιψης, πολύ γρήγορα απέδειξε -όπως παρατήρησε ένας φαρμακοποιός το 1949- ότι έχει την "παρενέργεια" να καταπολέμα τα σκουλήκια που παρασιτούν στο έντερο ορισμένων καταθλιπτικών. Αντίθετα, η λεβαμιζόλη, ουσία που προοριζόταν για ανθελμινθικό -για την καταπολέμηση των σκουληκιών-, προκαλούσε στους ασθενείς σαφή ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σήμερα η λεβαμιζόλη χρησιμοποιείται στη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου ακριβώς για την ικανότητά της να διεγείρει το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πάντα σύγχρονο
Η έλλειψη νιασίνης, γνωστής και ως βιταμίνη Β3 ή νικοτινικό οξύ -δεν έχει απολύτως καμιά σχέση με τη νικοτίνη του καπνού- προκαλεί μια σοβαρή διαταραχή, την πελάγρα, μορφή δερματοπάθειας. Κάποτε ήταν ασθένεια των χωρικών και προερχόταν από τη μακρόχρονη έλλειψη φρέσκων φρούτων και λαχανικών. Σήμερα παρατηρείται ακόμα στις Ινδίες και στην Αφρική. Κι όμως, τα φάρμακα κατά της πελάγρας χρησιμοποιούνται ακόμα στην αναπτυγμένη Δύση, και μάλιστα περισσότερο απ' ό,τι στο παρελθόν. Γιατί συμβαίνει αυτό; Παρατηρήθηκε ότι η νιασίνη μείωνε τα επίπεδα χοληστερίνης όσων υπέφεραν από πελάγρα. Έτσι δοκιμάστηκε για τη θεραπεία ασθενών με υψηλή χοληστερίνη κι έδωσε θετικά αποτελέσματα. Παρασκευάστηκαν λοιπόν φάρμακα με βάση τη νιασίνη για τη θεραπεία της χοληστερίνης, ειδικά στην υπερκαταναλωτική δυτική κοινωνία.
Χασμουρητά και φτερνίσματα
Από καιρό τα αντισταμινικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των αλλεργιών χορηγούνται κατά τη διάρκεια κάποιων χειρουργικών επεμβάσεων για την πρόληψη των αλλεργικών σοκ. Μερικοί γιατροί όμως παρατήρησαν ότι οι ασθενείς που δέχονταν αυτή τη θεραπευτική αγωγή έμπαιναν στο χειρουργείο ανεξήγητα ήρεμοι, σαν να τους είχε χορηγηθεί κάποια ελαφριά νάρκωση. Αποφάσισαν έτσι να εκμεταλλευτούν αυτή την παρενέργεια και παρασκεύασαν μια σειρά ουσιών που όλες τους ανήκουν στην ίδια χημική κατηγορία. Έτσι παρασκευάστηκαν φάρμακα με καταπραϋντικές και υπνωτικές ιδιότητες, όπως η χλωροπρομαζίνη. Σε μερικές περιπτώσεις τα κανονικά αντισταμινικά, που αρχικά δημιουργήθηκαν για τις αντιαλλεργικές τους ιδιότητες, χορηγούνται κυρίως στα παιδιά ως ήπια υπνωτικά.
Το πρόσωπο της κορτιζόνης
Από φαρμακολογικής άποψης, άλλοι την αγαπούν κι άλλοι τη μισούν. Κι όμως, η κορτιζόνη είναι μια από τις ουσίες που έγραψαν ιστορία στη φαρμακολογία χάρη στις εξαιρετικές αντιφλεγμονώδεις και ανοσοκατασταλτικές της ιδιότητες. Η κορτιζόνη λαμβάνεται είτε από το στόμα είτε με ένεση, απλώνεται όμως και τοπικά σε μορφή κρέμας, για τη θεραπεία φλεγμονών του δέρματος. Σ' αυτή την περίπτωση όμως έχει μια περίεργη παρενέργεια: ασπρίζει το δέρμα, δηλαδή εμποδίζει δραστικά τη σύνθεση της μελανίνης, φυσικής χρωστικής που κάνει το δέρμα σκούρο. Γι' αυτή την παράπλευρη δράση της η κορτιζόνη χρησιμοποιείται από άτομα που επιθυμούν να κάνουν το δέρμα τους πιο ανοιχτό, όπως ο Μάικλ Τζάκσον. Δεν πρόκειται μόνο για ακατάλληλη αλλά και επικίνδυνη χρήση της ουσίας, αφού είναι ισχυρό ανοσοκατασταλτικό και μπορεί να εξασθενίσει την άμυνα του δέρματος ευνοώντας την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.
Έτοιμοι για όλα
Οι προσταγλανδίνες είναι ουσίες που η θεραπευτική τους δράση διακρίνεται με δυσκολία από τις παρενέργειές τους. Πράγματι ευθύνονται για τους πόνους και τη γαστρική προστασία του στομάχου από το έλκος. Πριν από μερικά χρόνια κυκλοφόρησαν ως φάρμακο (ενέσιμο!) για την πρόκληση στύσης στους άντρες. Επειδή ευνοούν τις συσπάσεις της μήτρας χρησιμοποιούνται επίσης υπό μορφή κολπικού τζελ, για να προκαλούν συστολή κατά τον τοκετό. Προκαλούν τόσο ισχυρές συσπάσεις, ώστε κατά τους πρώτους μήνες της κύησης χρησιμοποιούνται για να φέρουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: την αποβολή.
Με το πέρασμα του χρόνου
Ένα φάρμακο που χάρη στις παρενέργειές του κατόρθωσε να αντέξει στο χρόνο είναι η κολχικίνη. Πρόκειται για αλκαλοειδές που εξάγεται από το φυτό κολχικό το φθινοπωρινό ή σπασόχορτο. Χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία των πόνων των οστών και των αρθρώσεων που οφείλονται στην ουρική αρθρίτιδα, μεταβολική διαταραχή η οποία παλιότερα συνδεόταν με τη μη ισορροπημένη διατροφή και την υπερβολική κατανάλωση κρέατος. Από τα μέσα του 18ου αιώνα τα αφεψήματα κολχικού ήταν η ενδεδειγμένη θεραπεία για τους ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα. Οι ιδιότητες της κολχικίνης, που μπλοκάρει τους μικροσωληνίσκους των κυττάρων μειώνοντας την ικανότητα πολλαπλασιασμού τους, οδήγησαν και σε άλλους πειραματισμούς. Πού αλλού η ιδιότητα της να μπλοκάρει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό θα ήταν πιο χρήσιμη αν όχι στους όγκους; Οι δοκιμές που ακολούθησαν έφεραν και πάλι στο προσκήνιο αυτή την ουσία στη μάχη ενάντια στον καρκίνο, την ασθένεια του αιώνα μας, όπως η ουρική αρθρίτιδα ταλάνιζε το 18ο και 19ο αιώνα. Ίσως γι' αυτό οι γιατροί λαμβάνουν υπόψη τους όλες τις επιδράσεις των φαρμάκων, επιθυμητές και μη. Ποτέ δεν ξέρει κανείς σε τι θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν...
Από το Focus Νο 35, Ιανουάριος 2003, σελ. 87
πηγη http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=5816
Υπολογίζεται ότι στις πιο αναπτυγμένες χώρες το 3-5% των εισαγωγών στα νοσοκομεία οφείλεται σε ανεπιθύμητη δράση φαρμάκων -και μιλάμε για φάρμακα που χορηγήθηκαν με ιατρική συνταγή. Μόνο στις ΗΠΑ περισσότερα από 300.000 άτομα κάθε χρόνο καταλήγουν στο νοσοκομείο επειδή κάποιο φάρμακο χειροτέρεψε αντί να βελτιώσει την κατάστασή τους. Απ' αυτά, τα 1.200 (0,4%) παρουσιάζουν τόσο έντονη επιδείνωση ώστε κινδυνεύει η ίδια τους η ζωή. Μερικές φορές όμως οι απρόβλεπτες συνέπειες ενός φαρμάκου δεν είναι καθόλου επιβλαβείς. Αντίθετα, είναι θετικές και ωφέλιμες σε κάτι εντελώς άσχετο με τον αρχικό στόχο. Η παρατήρηση τέτοιων κατά λάθος θετικών επιδράσεων επέτρεψε πολλές φορές στη φαρμακολογία να προοδεύσει, ανακαλύπτοντας νέες θεραπευτικές δράσεις. Να μερικά ενδιαφέροντα παραδείγματα.
Προστάτης ή τριχόπτωση;
Σχεδόν οι μισοί άντρες αρχίζουν μετά τα πενήντα να υποφέρουν απ' αυτή την ενοχλητική διόγκωση του αδένα που ονομάζεται προστάτης. Ένοχο είναι ένα ένζυμο (η 5 α-αναγωγάση) το οποίο μετατρέπει την αντρική ορμόνη τεστοστερόνη σε μια άλλη ισχυρότερη, τη διυδροτεστοστερόνη. Όταν παίρνει αυτή τη μορφή η τεστοστερόνη διογκώνει τον ιστό του προστάτη, εκτός κι αν αυτό προληφθεί με τη χρήση κάποιας άλλης ουσίας. Αυτή η ουσία δεν είναι άλλη από τη φιναστερίδη, η οποία όμως έχει μια περίεργη παρενέργεια: εμποδίζει την τριχόπτωση. Πράγματι η διυδροτεστοστερόνη επιταχύνει το πέρασμα των τριχών στο τελογενές στάδιο, δηλαδή στο θάνατό τους. Σήμερα η φιναστερίδη έχει δύο εφαρμογές. Σε υψηλή δοσολογία (5 mg) αντιμετωπίζει τη διόγκωση του προστάτη, ενώ σε χαμηλότερη (1 mg) χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της τριχόπτωσης. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Πριν από αρκετά χρόνια παρατηρήθηκε ότι σε μερικούς υπερτασικούς ασθενείς που ακολουθούσαν αγωγή με μια ουσία που ονομαζόταν μινοξιδίλη τα μαλλιά τους αναζωογονούνταν. Σήμερα η μινοξιδίλη χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της φαλάκρας.
Στύση κατά λάθος
Ακριβώς αντίθετη είναι η περίπτωση της σιλδεναφίλης, γνωστότερης ως Viagra, η οποία αρχικά προοριζόταν για τη θεραπεία της στηθάγχης, καρδιακής πάθησης. Πολύ σύντομα οι ασθενείς στους οποίους χορηγούνταν πειραματικά άρχισαν να "παραπονιούνται" για παρατεταμένες στύσεις και αυξημένη ερωτική διέγερση, γεγονός που προκάλεσε το ενδιαφέρον των ερευνητών. Αυτοί δε δίστασαν να στρέψουν την προσοχή τους προς αυτή την πιο ελκυστική κατεύθυνση. Σήμερα πλέον μελετούν τις επιδράσεις του και στις γυναίκες.
Και κατά των εμφραγμάτων
Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ -η γνωστή ασπιρίνη- είναι το πιο διαδεδομένο αναλγητικό και αντιπυρετικό. Μόνο στις ΗΠΑ καταναλώνονται δέκα με είκοσι τόνοι το χρόνο. Η δραστικότητά της οφείλεται στην ικανότητά της να αναστέλει τη δράση των ενζύμων που ονομάζονται κυκλοοξυγενάσες, οι οποίες παράγουν ουσίες που προκαλούν πόνο, πυρετό και φλεγμονές. Όμως η ασπιρίνη μειώνει και την ικανότητα συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων -των κυττάρων που σταματούν το αίμα στις πληγές-, κάνοντάς μας να αιμορραγούμε περισσότερο. Χάρη σ' αυτή την ιδιότητά της χρησιμοποιείται σήμερα ως φάρμακο (σε χαμηλή δοσολογία) για την πρόληψη εμφραγμάτων και εγκεφαλικών, ασθενειών που προκαλούνται από το σχηματισμό
θρόμβων στο αίμα.
Αντιλεπρικό κατευναστικό
Το 1957 κυκλοφόρησε ένα κατευναστικό και αντιεμετικό, το Contergan, που είχε μια τρομερά ανεπιθύμητη παρενέργεια στις εγκύους: σταματούσε την ανάπτυξη του εμβρύου προκαλώντας διάφορες δυσμορφίες στο παιδί. Αυτό που έκανε ήταν να εμποδίζει την δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων κυρίως στα άκρα του σώματος. Ακριβώς όμως αυτή η ιδιότητα της θαλιδομίδης -δραστικής ουσίας του Contergan- την κάνει σήμερα χρήσιμη στην καταπολέμηση των χαρακτηριστικών πληγών της λέπρας. Στο άμεσο μέλλον ίσως χρησιμοποιηθεί και ενάντια στον καρκίνο.
Σκωληκοκτόνο;
Η πιπεραζίνη, ένα φάρμακο που αρχικά μελετήθηκε για τη θεραπεία της κατάθλιψης, πολύ γρήγορα απέδειξε -όπως παρατήρησε ένας φαρμακοποιός το 1949- ότι έχει την "παρενέργεια" να καταπολέμα τα σκουλήκια που παρασιτούν στο έντερο ορισμένων καταθλιπτικών. Αντίθετα, η λεβαμιζόλη, ουσία που προοριζόταν για ανθελμινθικό -για την καταπολέμηση των σκουληκιών-, προκαλούσε στους ασθενείς σαφή ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σήμερα η λεβαμιζόλη χρησιμοποιείται στη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου ακριβώς για την ικανότητά της να διεγείρει το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Πάντα σύγχρονο
Η έλλειψη νιασίνης, γνωστής και ως βιταμίνη Β3 ή νικοτινικό οξύ -δεν έχει απολύτως καμιά σχέση με τη νικοτίνη του καπνού- προκαλεί μια σοβαρή διαταραχή, την πελάγρα, μορφή δερματοπάθειας. Κάποτε ήταν ασθένεια των χωρικών και προερχόταν από τη μακρόχρονη έλλειψη φρέσκων φρούτων και λαχανικών. Σήμερα παρατηρείται ακόμα στις Ινδίες και στην Αφρική. Κι όμως, τα φάρμακα κατά της πελάγρας χρησιμοποιούνται ακόμα στην αναπτυγμένη Δύση, και μάλιστα περισσότερο απ' ό,τι στο παρελθόν. Γιατί συμβαίνει αυτό; Παρατηρήθηκε ότι η νιασίνη μείωνε τα επίπεδα χοληστερίνης όσων υπέφεραν από πελάγρα. Έτσι δοκιμάστηκε για τη θεραπεία ασθενών με υψηλή χοληστερίνη κι έδωσε θετικά αποτελέσματα. Παρασκευάστηκαν λοιπόν φάρμακα με βάση τη νιασίνη για τη θεραπεία της χοληστερίνης, ειδικά στην υπερκαταναλωτική δυτική κοινωνία.
Χασμουρητά και φτερνίσματα
Από καιρό τα αντισταμινικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των αλλεργιών χορηγούνται κατά τη διάρκεια κάποιων χειρουργικών επεμβάσεων για την πρόληψη των αλλεργικών σοκ. Μερικοί γιατροί όμως παρατήρησαν ότι οι ασθενείς που δέχονταν αυτή τη θεραπευτική αγωγή έμπαιναν στο χειρουργείο ανεξήγητα ήρεμοι, σαν να τους είχε χορηγηθεί κάποια ελαφριά νάρκωση. Αποφάσισαν έτσι να εκμεταλλευτούν αυτή την παρενέργεια και παρασκεύασαν μια σειρά ουσιών που όλες τους ανήκουν στην ίδια χημική κατηγορία. Έτσι παρασκευάστηκαν φάρμακα με καταπραϋντικές και υπνωτικές ιδιότητες, όπως η χλωροπρομαζίνη. Σε μερικές περιπτώσεις τα κανονικά αντισταμινικά, που αρχικά δημιουργήθηκαν για τις αντιαλλεργικές τους ιδιότητες, χορηγούνται κυρίως στα παιδιά ως ήπια υπνωτικά.
Το πρόσωπο της κορτιζόνης
Από φαρμακολογικής άποψης, άλλοι την αγαπούν κι άλλοι τη μισούν. Κι όμως, η κορτιζόνη είναι μια από τις ουσίες που έγραψαν ιστορία στη φαρμακολογία χάρη στις εξαιρετικές αντιφλεγμονώδεις και ανοσοκατασταλτικές της ιδιότητες. Η κορτιζόνη λαμβάνεται είτε από το στόμα είτε με ένεση, απλώνεται όμως και τοπικά σε μορφή κρέμας, για τη θεραπεία φλεγμονών του δέρματος. Σ' αυτή την περίπτωση όμως έχει μια περίεργη παρενέργεια: ασπρίζει το δέρμα, δηλαδή εμποδίζει δραστικά τη σύνθεση της μελανίνης, φυσικής χρωστικής που κάνει το δέρμα σκούρο. Γι' αυτή την παράπλευρη δράση της η κορτιζόνη χρησιμοποιείται από άτομα που επιθυμούν να κάνουν το δέρμα τους πιο ανοιχτό, όπως ο Μάικλ Τζάκσον. Δεν πρόκειται μόνο για ακατάλληλη αλλά και επικίνδυνη χρήση της ουσίας, αφού είναι ισχυρό ανοσοκατασταλτικό και μπορεί να εξασθενίσει την άμυνα του δέρματος ευνοώντας την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.
Έτοιμοι για όλα
Οι προσταγλανδίνες είναι ουσίες που η θεραπευτική τους δράση διακρίνεται με δυσκολία από τις παρενέργειές τους. Πράγματι ευθύνονται για τους πόνους και τη γαστρική προστασία του στομάχου από το έλκος. Πριν από μερικά χρόνια κυκλοφόρησαν ως φάρμακο (ενέσιμο!) για την πρόκληση στύσης στους άντρες. Επειδή ευνοούν τις συσπάσεις της μήτρας χρησιμοποιούνται επίσης υπό μορφή κολπικού τζελ, για να προκαλούν συστολή κατά τον τοκετό. Προκαλούν τόσο ισχυρές συσπάσεις, ώστε κατά τους πρώτους μήνες της κύησης χρησιμοποιούνται για να φέρουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: την αποβολή.
Με το πέρασμα του χρόνου
Ένα φάρμακο που χάρη στις παρενέργειές του κατόρθωσε να αντέξει στο χρόνο είναι η κολχικίνη. Πρόκειται για αλκαλοειδές που εξάγεται από το φυτό κολχικό το φθινοπωρινό ή σπασόχορτο. Χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία των πόνων των οστών και των αρθρώσεων που οφείλονται στην ουρική αρθρίτιδα, μεταβολική διαταραχή η οποία παλιότερα συνδεόταν με τη μη ισορροπημένη διατροφή και την υπερβολική κατανάλωση κρέατος. Από τα μέσα του 18ου αιώνα τα αφεψήματα κολχικού ήταν η ενδεδειγμένη θεραπεία για τους ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα. Οι ιδιότητες της κολχικίνης, που μπλοκάρει τους μικροσωληνίσκους των κυττάρων μειώνοντας την ικανότητα πολλαπλασιασμού τους, οδήγησαν και σε άλλους πειραματισμούς. Πού αλλού η ιδιότητα της να μπλοκάρει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό θα ήταν πιο χρήσιμη αν όχι στους όγκους; Οι δοκιμές που ακολούθησαν έφεραν και πάλι στο προσκήνιο αυτή την ουσία στη μάχη ενάντια στον καρκίνο, την ασθένεια του αιώνα μας, όπως η ουρική αρθρίτιδα ταλάνιζε το 18ο και 19ο αιώνα. Ίσως γι' αυτό οι γιατροί λαμβάνουν υπόψη τους όλες τις επιδράσεις των φαρμάκων, επιθυμητές και μη. Ποτέ δεν ξέρει κανείς σε τι θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν...
Από το Focus Νο 35, Ιανουάριος 2003, σελ. 87
πηγη http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=5816
